Voor de val van de muur in 1989 traden we met Andors Jazzband op in Praag en Bratislava, toen nog steden inTsjecho-Slowakije en in de hoofdstad van Hongarije Boedapest. Bandleider Andor Lukacs had daar verschillende contacten o.a. door zijn werk bij Unilever.De sfeer in Praag was bijzonder. De Tsjechen werden na de Tweede Wereldoorlog bevrijd door de Russen. Alleen er was een groot probleem. De Russen waren nooit meer weggegaan en de bevrijding werd door de Tsjechen ervaren als een bezetting. Overal in Praag hingen rode spandoeken en vlaggen die het communisme als de enige waarheid bestempelden. Jazzmuziek werd als kapitalistische uitwas oogluikend toegestaan. Via internationale radiostations en grammofoonplaten was het te beluisteren. Er was een kleine groep jazzmuzikanten, die vaak in beslotenheid repeteerden en optraden. Met deze mensen had Andor contact. Zij zorgden voor onderdak en vervoer naar onze optredens o.a. in het Praagse conservatorium van Praag, in de radiostudio en op een klein festival in de stad. Het veelal jongere publiek was verrukt. Jazz, live uit het Westen, was voor hen een openbaring ! De optredens waren mogelijk omdat de overheid toch voorzichtig met de tijd mee wilde gaan, maar dan wel met de nodige controle.
In Hongarije gebeurde hetzelfde. Ook ik kwam door mijn werk in Hongarije terecht. Publicis International uit Parijs vroeg me in 1993 in Boedapest een reclame- en marketing bureau te vestigen als uitbreiding van het Europese netwerk voor een periode van drie jaar, wat uiteindelijk zes jaar zou worden. Ik ben direct op zoek gegaan naar classic jazz. Ik vond het in de club van de Benko Dixieland Band, een jazzband, die al in de communistische tijd was opgericht als public relations onderdeel van de communistische partij. Een matig orkest met een matige ritmegroep die van alles deed, behalve swingen. De Dutch Swing College band was, naast Amerikaanse en Britse revival bands, hun voorbeeld.
Dan de Hot Jazzband ! Een band van enthousiaste studenten onder leiding van Tamas Benyei
Ze traden op in een Chinees restaurant op het balkon, boven het publiek. Bandleider Tamas bleek een prima trompettist/banjoïst te zijn met een grote bewondering voor Amerikaanse jazz uit de twintiger jaren. De Hot Five en Hot Seven van Louis Armstrong waren zijn favorieten. Als vocalist leerde hij de Engelse teksten fonetisch uit zijn hoofd. De bandleden spraken nauwelijks Engels. De trombonist was vaak verhinderd, waardoor ik ( ze kenden me van Andors Jazzband) zes jaar lang met veel plezier regelmatig met ze mocht optreden. Het orkest werd tijdens een concert live geïnterviewd door de Hongaarse televisie. Ik kreeg als eerste een microfoon onder mijn neus gedrukt, die ik snel doorgaf aan een Hongaars bandlid, stamelend dat ik op mijn beurt geen woord Hongaars sprak.In 1994 kwam er in een hoofdstraat van Boedapest een nieuw café, Beckett's Irish Pub. De inrichting kwam kant en klaar met containers uit Dublin met als prominent onderdeel een ruim podium voor een band. Het management zocht een huisorkest en de opdracht om zo'n band samen te stellen ging naar een Zweedse banjoist/gitarist Ulf Sandberg, net als ik een expat in Boedapest. Hij noemde de band: The Sultans of Swing, de titel van een hit van de Engelse popband Dire Straits
Met hulp van Tamas kwam er een Zweeds/Hongaars/Nederlandse bandbezetting tot stand. Ik werd gevraagd als trombonist. De Zweed was gek van Lu Watters Yerba Buena Jazz Band. Die stijl werd ons voorbeeld met Tamas regelmatig op tweede trompet. We speelden iedere week met veel succes in Beckett's.Topnummer: Broken Promises. De Hongaren en leden van de internationale gemeenschap stonden in de rij om binnen te komen.
Op een woensdag kreek ik bezoek van mijn Franse baas uit Parijs, die kwam kijken hoe het bureau in Boedapest er voor stond. Ik haalde hem af van het vliegveld, maar had mij voorgenomen niet over mijn Hongaarse muziek hobby te praten, omdat je nooit weet wat anderen over zo'n specifieke muziekhobby kunnen denken, laat staan je Vice-President International. Daar dacht mijn team op het bureau heel anders over. Zonder dat ik het wist namen ze hem s'avonds mee naar Beckett's. Vanaf het podium zag ik hem binnenkomen.
Begeleid door twee bureau medewerkers, liep hij naar een gereserveerde tafel, net voorbij het podium waar de Sultans stonden te spelen. Er gebeurde eerst niks, maar vlak bij de tafel draaide hij zich met een ruk om, keek naar het podium en riep;" Is that you Hans ?", wijzend naar mijn trombone. Hij had een geweldige avond. Later vertelde hij dat zijn dochter heel goed viool studeerde aan het conservatorium in Parijs en dat hij daar geweldig trots op was.
Een jaar later was ik met hetzelfde Franse directielid op bezoek bij de nieuwe Publicis vestiging in Moskou.We waren uitgenodigd voor een balletvoorstelling van het Zwanenmeer in het Bolshoi Theater. De voorstelling begon om 8 uur, maar om eerst dat prachtige theater te bekijken arriveerden we wat vroeger. Er waren nog nauwelijks bezoekers. Na onze stoelen gevonden te hebben, liep ik door naar de orkestbak, waar op de lessenaars de bladmuziek klaar stond. De lampjes boven de lessenaars floepten aan. Tot mijn verbazing kon ik zien dat het openingsstuk het Franse volkslied La Marseillaise was. Dat wetende liep ik terug naar mijn stoel en zei tegen mijn Franse collega dat er ter ere van zijn bezoek aan Moskou een verrassing was geregeld.
Hoe is het nu ? De Benko Dixieland band bestaat nog. De Hot Jazz Band heeft een groot aantal CD's gemaakt en Hongaarse volksliedjes in classic jazz stijl in het repertoire opgenomen. Dit tot groot plezier van de Hongaren die, zoals is gebleken, zeer nationalistisch zijn ingesteld.
.De Sultans of Swing zijn naar huis gegaan. Het was mooi geweest.
