donderdag 3 oktober 2019

Een vroege dood

Als je de biografieën van topmuzikanten uit de classic jazz naleest valt het op hoe kort sommige carrières zijn geweest. Jong talent werd gegrepen door jazz, de popmuziek van hun tijd. Velen besloten om muzikant te worden. Met een instrument dat in ieder geval werd gebruikt in een jazzband. De klassieke line-up was trompet/cornet, saxofoon/klarinet en trombone in de blazers sectie en banjo/gitaar, tuba/bas, piano en slagwerk in de ritme sectie. De blazers werden in de loop der tijd verdubbeld, waardoor partijen meerstemmig konden worden uitgeschreven. Jazz musici moesten, naast goed kunnen improviseren, foutloos muziek kunnen lezen. Een uitdagende combinatie!
Het ontstaan van jazzmuziek (dansbare muziek met een thema, improvisatie en een stuwend ritme) was een reactie op een sombere, donkere tijd na een wereldoorlog 1914-1918 die zijn weerga niet kende. Marsmuziek, plantage deuntjes, blues en gospels (om een paar stijlen te noemen) werden als een pittig eenpansgerecht bij elkaar gegooid. De jazz was geboren.
 De jeugd vond het prachtig. Er werd volop gedanst, gegeten en gedronken. Nieuwe cafés, restaurants en danszalen schoten als paddenstoelen uit de grond en de pas gevormde jazzbands kregen meteen veel werk ! Professioneel werk, waarmee je veel geld kon verdienen. Sommige musici bij het orkest van Paul Whiteman verdienden 350 dollar per week. Ter vergelijking: In 1924 kostte een T-Ford  290 dollar.
Veel bands maakten per trein tournees door heel Amerika. De Original Dixieland Jazzband reisde per schip in 1919 al naar Engeland en speelde met veel succes in Londen De eerste 78-toeren grammofoonplaten kwamen uit. His Masters Voice bouwde mobiele platenspelers (leuk voor tuin-en strandfeestjes) en de net uitgevonden radio draaide jazzplaten en organiseerde programma's met live jazzbands in de studio's. Het was hard werken voor de heren musici. Om 10.00 uur 's morgens repeteren en plaatopnamen maken, 's middags matinee uitzendingen voor de radio, en 's avonds optreden, soms twee keer per avond in clubs, restaurants en danszalen. Een muzikant in een jazzband was nooit thuis en had geen familieleven. Het technische niveau van de individuele musici werd uitzonderlijk hoog door het vele optreden, zeker in vergelijking met het vaak amateuristische niveau van heden ten dage. Te weinig slaap en teveel sterke drank (gedurende de drooglegging zat er wodka in de sinasappelsap) waren echter een aanslag op hun gezondheid.
Op jonge leeftijd was het muziek maken begonnen, op jonge leeftijd kon het afgelopen zijn.
 Een overzicht van een aantal kopstukken, geboren rond 1900, levert een ontluisterend beeld op:

Bix Beiderbecke, die behoort tot de beste Amerikaanse cornettisten, wordt geboren in 1903 en overlijdt in 1931, slechts 28 jaar oud. Volkomen aan de drank komt hij alleen in een hotelkamer om het leven door een dilerium tremens, gecombineerd met een longontsteking. Hulp komt te laat.
Don Murray, ook een zware drinker en klarinettist in de band van Bix loopt tegen een auto aan en wordt opgenomen in een ziekenhuis  Tegen het advies van de arts in blijft hij stevig drinken en overlijdt vijf dagen later, net voor zijn 25-ste verjaardag.
Min Leibrook, sousafonist in de Wolverines, de eerste band van Bix, wordt slechts 40 jaar. Sterling Bose en Chelsea Quealy, beiden cornettisten in de stijl van Bix worden respectievelijk slechts 52 en 45 jaar. Sterling wordt ongeneeslijk ziek en pleegt zelfmoord, Chelsea overlijdt aan hartfalen. Luister naar Sterlings prachtige cornet begeleidingspartij achter de vocal van zangeres Greta Woodson in Just Imagine, een opname van het orkest van Jean Goldkette.
George Gerswin, begenadigd pianist/componist overlijdt op 38-jarige leeftijd aan een hersentumor. Johnny Dodds, (1892-1940) klarinettist in het orkest van King Oliver overlijdt aan een hartaanval. King Oliver zelf wordt slechts 43 jaar. Zijn trombonist Honoré Dutrey haalt dat niet eens en wordt 40 jaar.
Jimmy en Tommy Dorsey, fantastische muzikanten in de absolute top van de jazz, runnen samen een orkest: The Dorsey Brothers Orchestra. Luister naar hun opname van The Spell of the Blues !
Dat duurt tot 1935. Dan krijgen ze ruzie, midden in een optreden over het tempo van een nummer dat ze gaan spelen.Tommy loopt woest het podium af. De band houdt ter plekke op te bestaan. Ze vormen ieder hun eigen band en overlijden vlak na elkaar, Tommy op 51 en Jimmy op 53-jarige leeftijd.
Meester gitarist Eddie Lang sterft op 30-jarige leeftijd ten gevolge van een operatie aan zijn amandelen. Bessie Smith overlijdt op 43-jarige leeftijd als gevolg van een auto ongeluk. Hulp komt te laat.
Top trombonist Charley Green, 36 jaar, komt na een optreden laat thuis, kan zijn voordeursleutel niet vinden en besluit buiten op de mat te gaan slapen. Helaas voor Charley vriest het die nacht dat het kraakt. Hij overleeft het niet.
De dood van Adrian Rollini,de beste bassaxofonist in de classic jazz, was jarenlang een mysterie. Rollini was eigenaar van een hotel-restaurant in Florida. Hij werd onder het bloed gevonden in zijn parkeergarage. Eerst werd aangenomen dat het om een onderwereld afrekening ging. Later bleek dat het een ongeluk was met een auto. Hij werd opgenomen in een ziekenhuis waar hij overleed. Niet aan zijn verwondingen, maar aan een kwikvergiftiging. Tijdens een kunstmatige voeding, uitwendig uitgevoerd direct naar zijn maag, brak een glazen buisje. Het was verzwaard met kwik om het op zijn plaats te houden.
Veel te vroeg overleden de top trombonisten Jack Teagarden (59), jarenlang in Louis Armstrong's All Stars, Tricky Sam Nanton (42), solist bij het Duke Ellington Orchestra en Jimmy Harrison (30) solist bij het Fletcher Henderson Orchestra. Het werd 'lonely at the top' Een specifiek trombonisten probleem? Nee, gelukkig gaan ze tegenwoordig niet allemaal vroeg dood.

Hans Kip (74)

Bronnen:
Scott Yanow- Classic Jazz The musicians & recordings
Interview met Bill Rank Amsterdam.
Leonard Feather- The Encyclopedia of Jazz
Herb Sanford- Tommy and Jimmy Dorsey: The Dorsey Years
R. Sudhalter- Lost Chords





Geen opmerkingen:

Een reactie posten